.

حجامت بهتر است یا خون دادن؟
چه بیماری‏هایی با انجام حجامت حادتر میشوند؟
ممنون

پاسخ : با سلام
در زیر مطلبی در خصوص حجامت برایتان می آورم . امیدوارم پاسخ سؤالات خود را دربافت نمایید:
حجامت در ایران مسیر پرفراز و نشیبی را طی کرده و با وجودی که یکی از ارکان طب سنتی و طب اسلامی ‌محسوب می‌شود، از دیرباز مخالفان سرسختی داشته است. پزشکان، مخالفان اصلی حجامت‌اند. دلیل عمده مخالفتشان هم احتمال انتقال بیماری‌های عفونی و ویروسی از این طریق است. دکتر مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی، حجامت را مثل تمام اقدامات دیگری که منجر به تماس مستقیم با خون می‌شود خطرناک می‌داند و معتقد است برای پیشگیری از انتقال بیماری‌هایی مثل هپاتیت B و C و ویروس HIV باید مانع انجام حجامت شد. او می‌گوید: «افراد می‌توانند به جای حجامت، خون اهدا کنند.» این البته یکی دیگر از ایرادهای رایج بر حجامت است. پزشکان زیادی معتقدند که حجامت در ایمن‌ترین شرایط و با استفاده از وسایل استریل نیز هیچ مزیتی بر اهدای خون ندارد یا حداقل هیچ مطالعه علمی ‌تاکنون برتری حجامت بر اهدای خون را اثبات نکرده است. رئیس سازمان انتقال خون ایران در این‌باره می‌گوید: «در حجامت، خون فرد دور ریخته می‌شود، اما در اهدای خون، خون اهداشده برای 3 بیمار نیازمند گلبول قرمز، پلاکت و رسوب آن (و بسیاری فرآورده‌های خونی دیگر) مورد استفاده قرار می‌گیرد که این می‌تواند جان افراد را نجات دهد.» به گفته دکتر حسن ابوالقاسمی، ‌ترویج استفاده از روش حجامت در زمانی صورت می‌گرفت که علم اهدای خون وجود نداشت ولی امروزه که امکان اهدای خون و نجات زندگی افراد بیمار وجود دارد، استفاده از حجامت روش مناسبی نیست. او می‌گوید کسانی که حجامت می‌کنند 6 ماه تا یک‌سال نمی‌توانند خون اهدا کنند چون ممکن است به بیماری‌هایی مثل ایدز و هپاتیت آلوده شده باشند. در حالی که گروهی از پزشکان، حجامت را به‌طور کلی نفی می‌کنند و حتی عوارض سوئی را به آن نسبت می‌دهند؛ گروهی دیگر خواستار انجام فعالیت‌های تحقیقاتی و مطالعاتی در این زمینه هستند و معتقدند که اگرچه انجام حجامت برای هر نقص و بیماری نامعقول است ولی در مورد برخی بیماری‌ها مثل افزایش غلظت خون می‌تواند مؤثر و کارساز باشد. مسؤولان بهداشتی کشور نیز طی چند سال اخیر فارغ از این موضع‌گیری‌ها، بیشتر روی قانونمند شدن حجامت و مشخص شدن چارچوب‌های این کار تأکید کرده‌اند. دکتر پزشکیان، وزیر بهداشت سابق در دوران تصدی‌گری‌اش تلاش کرد که اصول و چارچوب‌هایی برای این کار تعریف شود و اعتقاد داشت باید محدوده حجامت مشخص شود تا وزارت بهداشت بداند حجامت توسط چه کسی و برای چه بیماری انجام می‌شود. وی در مصاحبه‌های مختلفی عنوان کرده بود که روشن نبودن موارد استفاده از حجامت مهم‌ترین مشکل کنونی وزارت بهداشت است چون حجامت برای هر سنی و بیماری‌های مختلف کاربرد ندارد و باید توسط فرد متخصص و برای درمان بیماری خاصی انجام شود. منافع مادی، یکی از فاکتورهایی است که مخالفان حجامت برای تأکید بر لزوم ممنوعیت این کار مطرح می‌کنند. رئیس سابق سازمان انتقال خون کشور در سال 82 آمار و ارقامی ‌را مطرح کرد که طبق آن، سالانه 4 میلیون و 500 هزار حجامت در سطح کشور انجام می‌شود و مبلغی نزدیک 9 میلیارد تومان درآمد در پی دارد. او با استناد به این ارقام، منافع مادی را یکی از عوامل گسترش حجامت در میان افراد متخصص و غیر متخصص ذکر کرده بود. اما مدافعان حجامت هم از همین دلیل برای توجیه مخالفت‌های گسترده پزشکان با این شاخه از طب سنتی استفاده می‌کنند. آن‌ها معتقدند کسانی که با حجامت مخالفند، یا نسبت به آن بی‌اطلاعند یا می‌ترسند که با گسترش این کار، منافع مادی خودشان به خطر بیفتد. دکتر علی تجری، معاونت درمان مرکز تحقیقات حجامت ایران می‌گوید: «اگر مردم بفهمند بسیاری از بیماری‌هایشان با روش آسان، سریع و ارزان حجامت درمان می‌شود، بسیاری از پزشکان بیکار می‌شوند.» درمانی برای تمام بیماری‌ها؟ حجامت به معنای حجیم شدن است؛ به این صورت که در نقطه‌ای از بدن با بادکش، تورم ثابتی را ایجاد می‌کنند که تعداد و مکان آن بسته به هدف درمانگر و نوع بیماری فرد، متفاوت است. حجامت به دو دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شود: حجامت خشک و حجامت ‌تر. در حجامت خشک یا بادکش، در مناطق گوناگونی از بدن با ایجاد فشار منفی، تورم ایجاد می‌کنند و در حجامت ‌تر به دنبال ایجاد تورم، روی منطقه مورد نظر تیغ می‌زنند. به عبارت دیگر حجامت خشک بدون خون‌گیری است اما حجامت تر با خون‌گیری همراه است. دکتر حسین خیر‌اندیش، رئیس مؤسسه تحقیقات حجامت ایران، می‌گوید: «پزشک بعد از مزاج‌شناسی و شنیدن مشکلات بیمار، حجامت مورد نیاز را برای وی تجویز می‌کند.» به گفته او 120 نوع بیماری با حجامت قابل درمان است؛ از جمله بیماری‌های فشار خون، آ‌کنه، سردرد‌های میگرنی، افزایش کلسترول خون، سکته قلبی، اگزما و ... . دکتر شهلا اسد‌زاده، مسؤول آموزش مؤسسه تحقیقات حجامت ایران هم معتقد است حجامت قادر به درمان بیماری‌هایی مثل آرتروز، مشکلات کبدی، عفونت‌هایی مثل آنفلوانزا، اوریون و زونا و بسیاری از بیماری‌های زنان است. اما دکتر علی تجری، معاون درمان این مؤسسه، حجامت را درمان‌ همه بیماری‌ها حتی ایدز و هپاتیت و MS می‌داند و می‌گوید: «حجامت مهم‌ترین روش درمانی در طب سنتی است و ما علممان راجع به این روش کافی نیست، وگرنه تمام بیماری‌ها توسط حجامت قابل درمان هستند.» دکتر سیدمحمدحسین شیخ‌الاسلامی، ایمونولوژیست، مخالف این ادعا است. او می‌گوید: «بعضی‌ها معتقدند که حجامت ده‌ها، بلکه صدها بیماری را درمان می‌کند. اولاً کدام منبع مستند علمی، دانشگاهی، وزارتی و دولتی و رسمی در سطح بین‌المللی این حرف را تأیید کرده؟ ثانیاً اگر چنین باشد پس چه بهتر که عوامل وزارتی و دولتی، هزینه‌های گزاف اداره بیمارستان‌ها، اطاق عمل، درمانگاه، لیزر، فیزیوتراپی و تخصص‌های مختلف را متوقف و انواع بیماران را به مراکز حجامت هدایت کنند.» او خون‌گیری از طریق حجامت را یک روش قدیمی و منسوخ می‌داند که هیچ پشتوانه علمی ندارد: «بعضی‌ها مدعی‌اند که با حجامت، خون کثیف و آلوده و مانده را که در پشت جمع شده است خارج می‌کنند؛ در حالی که از نظر علوم پزشکی، هماتولوژی، فیزیولوژی، پاتولوژی و آناتومی این ادعا درست نیست و ما در کل بدن خون کثیف و مانده در یک محل خاص نداریم. جریان خون به‌طور دایمی، مستمر، شبانه‌روزی، حتی در خواب و بیهوشی، از بدو تولد تا لحظه مرگ بدون توقف یا تجمع در محلی، به‌طور یکسان و یک‌پارچه در چرخش و گردش است.» دکتر شیخ‌الاسلامی معتقد است حجامت اگر هم تأثیر مفیدی چه در قدیم و چه در زمان حال داشته، ناشی از جنبه‌های روانی و تلقینی است. او می‌گوید: «درواقع برای معدود بیماری‌هایی با منشأ روحی و روانی مثل بعضی سردردهای میگرنی یا برخی از افسردگی‌ها جنبه روان‌درمانی دارد، البته به شرط این‌که خود بیمار معتقد و متقاضی این نوع درمان باشد. ولی بر اساس مبانی مستند جهانی علوم پزشکی، حجامت هیچ‌گونه اثر درمانی بر روی بیمار‌ی‌های فیزیکی و اندامی بدن ندارد.» اما دکتر تجری همچنان بر این اعتقاد که حجامت درمان همه بیماری‌ها است، پافشاری می‌کند. او در توجیه علمی ‌این مدعا می‌گوید: «ما در مؤسسه، تحقیقاتی انجام داده‌ایم که مکانیسم عملکرد حجامت را مشخص می‌کند. در بدن، موادی به نام سایتوکاین وجود دارند که اولین واکنش‌های سلولی را سبب می‌شوند؛ درواقع اگر سایتوکاین‌ها وجود نداشته باشند، سلول‌ها نمی‌توانند فعالیت کنند. به عبارت دیگر، تمام تقسیمات و تمایزات سلولی بدن توسط سایتوکاین‌ها انجام می‌شود و تمام سیستم دفاعی و فعالیت‌های ایمنی بدن مربوط به سایتوکاین‌ها است. بیشترین میزان سایتوکاین‌ها هم در سلول‌های پوستی تولید می‌شود. از این رو ماساژدرمانی، بادکش و حجامت موجب تولید این سایتوکاین‌ها می‌شوند. در حقیقت، حجامت به معنی خون‌گیری نیست بلکه تحریک سلول‌های پوستی توسط بادکش و تیغ برای ترشح سایتوکاین‌ها است. اثرات حجامت هم مربوط به این قضیه است.» او با استناد به این مورد، بحث خون‌گیری در حجامت را یک موضوع فرعی می‌داند و می‌گوید: «در حجامت تر، هدف فقط ایجاد خراش است نه خون‌گیری، چون آن خراش موجب می‌شود بدن برای ترمیم خراش سایتوکاین‌هایی تولید کند که در خون پخش ‌شوند و سیستم ایمنی بدن را تقویت ‌کنند. حالا اگر خون فرد غلیظ باشد، می‌شود خون‌گیری یا فصد (رگ‌زنی) هم انجام داد. پس حجامت اصلاً با اهدای خون قابل مقایسه نیست.» به گفته دکتر تجری، حجامت خشک (بادکش‌) باعث ترشح سایتوکاین‌هایی می‌شود که شروع فعالیت سیستم ایمنی و تغییرات گیرنده‌های سطح سلول‌ها را موجب می‌شود. معاون درمان مؤسسه تحقیقات حجامت ایران در خصوص مکانیسم تأثیر حجامت تر می‌گوید: «در حجامت تر سایتوکاین‌های اختصاصی با منوآمین‌ها و سروتونین‌ و هیستامین همراه‌ می‌شوند». او به این ترتیب نتیجه می‌گیرد که همه بیمار‌ی‌ها به حجامت خشک یا تر نیازمند‌ند چون تمام سلول‌های بدن به سایتوکاین‌ها نیاز دارند: «همه سلول‌های بدن می‌توانند مثل سلول‌های بنیادی عمل کنند. ولی اطلاعات ما در مورد انواع سایتوکاین‌ها و کار‌هایشان کافی نیست. اگر همه سایتوکاین‌ها و عملکرد‌شان را بشناسیم، همه بیماری‌ها با حجامت قابل درمان است، حتی نقص عضو و بیماری‌های نوپدید‌ی مثل HIV و هپاتیت‌ B و C و MS .شاید حجامت فقط در مورد شکستگی‌ها مؤثر نباشد.» زالو به چه درد می‌خورد؟ یکی از دلایل مخالفت‌ها با حجامت، احتمال انتقال بیماری‌های ویروسی و عفونی است. دکتر نورالدین پیرمؤذن، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در این‌باره می‌گوید: «مصرف تیغ‌ها و وسایل برنده آلوده در انجام حجامت سنتی در پیدایش بیماری‌های نوظهور، کشنده و خطرناک مؤثر است. متأسفانه این بیماری‌ها سریعاً در کشورها رشد پیدا می‌کنند، بیماری‌هایی مثل هپاتیت و ایدز.» او معتقد است با توجه به پیشرفت‌های علم فیزیولوژی گردش خون و وجود خون‌گیری‌های استاندارد به وسیله سازمان انتقال خون، انجام حجامت برای درمان بیماری‌ها منطقی به نظر نمی‌رسد.» دکتر شیخ‌الاسلامی نیز با اشاره به دستورالعمل‌های مدون سازمان انتقال خون که حجامت را جزء فهرست رفتارهای پرخطر آورده، می‌گوید: «کسی که حجامت کرده باشد از طرف سازمان انتقال خون برای اهدای خون پذیرفته نمی‌شود. درست مثل خالکوبی و سابقه یرقان ویروسی؛ چون احتمال انتقال ایدز و هپاتیت به گیرنده خون وجود دارد.» اما دکتر تجری این احتمال را رد می‌کند و می‌گوید: «لوازم استفاده در حجامت، تیغ بیستوری استریل و لیوان یک‌بار مصرف است. اما حتی اگر استریلیزاسیون هم در حجامت صورت نگیرد، احتمال انتقال بیماری‌های ویروسی و عفونی وجود ندارد مگر این‌که بیمار دچار نقص ایمنی باشد. اما به هر حال برای رعایت احتیاط بهتر است استریلیزاسیون انجام ‌گیرد.» او معتقد است نه تنها در حین حجامت هیچ عفونت‌ و ویروسی منتقل نمی‌شود، بلکه فرد تا هفت روز بعد هم دچار هیچ بیماری ویروسی از قبیل هپاتیت B و C و حتی ایدز نمی‌شود: «علتش تقویت سیستم ایمنی بدن است؛ البته مشروط بر این‌که حجامت دقیق و اصولی انجام شود.» دکتر تجری، حجامت غیر اصولی را این‌طور توصیف می‌کند: «حجامتی که در آن تیغ عمیق زده می‌شود؛ البته آن هم عارضه‌ای ندارد اما آن تأثیرات ذکر شده را در پی ندارد. در حجامت اصولی و صحیح، تیغ باید سطحی باشد و از پوست تجاوز نکند.» او معتقد است که حجامت برای هیچ کس ضرری ندارد و همه افراد از 4 ماهگی تا 60 سالگی می‌توانند حجامت شوند. افراد بالای 30 سال هم می‌توانند هر 30 روز یک‌بار حجامت خشک انجام دهند. او تأکید می‌کند آن حجامتی که در برخی احادیث توصیه شده، حجامت خشک یا بادکش است. حجامت تر هم به‌طور معمول 3 بار در سال توصیه می‌شود مگر این‌که با تشخیص پزشک، تعداد دفعاتش بیشتر شود. دکتر تجری درباره زمان حجامت نیز می‌گوید: «3 دوره زمانی برای حجامت توصیه شده است: اول بهار رومی‌ که از 23 اسفندماه به بعد است و تا یک ماه ادامه دارد؛ اول تابستان رومی ‌برابر با 23 خرداد به بعد که بهترین روز سال برای حجامت هم روز 30 خرداد است و اول پاییز رومی‌ که 23 شهریور به بعد محسوب می‌شود. بر اساس تاریخ قمری هم بهترین روز‌ها برای حجامت، نیمه هر ماه است و به‌طور کلی در نیمه دوم هر ماه، حجامت توصیه شده است؛ جز ظهر جمعه که یک ساعت قبل و یک ساعت بعد از نماز نباید حجامت کرد، به‌طوری‌ که اگر حجامت انجام شود و مریض بمیرد، حجامت‌کننده مقصر است.» روش دیگری که همیشه در کنار حجامت مطرح می‌شود، زالودرمانی است. دکتر تجری در پاسخ به این‌که آیا در مؤسسه حجامت، زالودرمانی هم انجام می‌شود یا نه، می‌گوید: «بله، حتی FDA آمریکا در سایت خودش تأکید کرده که آن‌ها برای درمان بعضی از بیماری‌ها از این روش استفاده می‌‌کنند.» او در توضیح استفاده از زالودرمانی می‌گوید: «بحث وجود ماده‌ای به نام هیرودین در بزاق زالو که مشابه هپارین است و در انعقاد خون نقش دارد، فقط از کوچک‌ترین فواید زالو است. قوی‌ترین آنتی‌بیوتیک‌ جهان در زالو وجود دارد. حتی اگر زالو استریل نباشد در اثر زالودرمانی نه تنها عفونتی منتقل نمی‌شود که برای درمان عفونت‌ها هم از زالو استفاده می‌شود.» می‌خواستند بساط حجامت برچیده شود دکتر تجری طب سنتی را پاسخگوی تمام بیماری‌های جسمی ‌و روانی می‌داند. او معتقد است که طب کلاسیک دنباله طب سنتی است و طب سنتی پتانسیل‌های فراوانی برای درمان همه بیماری‌ها، حتی امراض نوپدید دارد. دکتر تجری می‌گوید: «حجامت نماینده اصلی طب سنتی است ولی ما هنوز نتوانسته‌ایم از همه پتانسیل‌های این روش استفاده کنیم. علتش هم این است که بودجه و امکانات برای تحقیق و پژوهش نداریم. ما حتی برای تهیه کردن کتاب‌ها و منابع مشکل داریم. در حالی که اگر دولت و وزارت بهداشت قدر این کار را می‌دانست بودجه میلیاردی در اختیار ما می‌گذاشت تا پزشکی جهان را متحول کنیم. او معتقد است مشکلات حجامت از زمانی شروع شد که اولین پزشکان ایرانی به فرانسه رفتند. معاون درمان مؤسسه تحقیقات حجامت ایران کارخانجات دارو‌سازی را مهم‌ترین مانع در زمینه اطلاع‌رسانی درباره طب سنتی می‌داند و می‌گوید: «این کارخانه‌ها برای فروش دارو‌هایشان دست به هر کاری می‌زنند.» دکتر تجری معتقد است طب سنتی از آن‌جا که میراث انبیا است، قابل اطمینان است و باید مورد توجه بیشتر مسؤولان قرار بگیرد. وی می‌گوید: «ما در این مؤسسه کار‌هایی انجام داده‌ایم که اگر مورد توجه قرار بگیرد‌ می‌تواند منشأ اثر بسیاری از اقدامات درمانی آینده قرار بگیرد. ما بیماری داشتیم که بر اثر سکته فلج شده بود و تحت نظر بهترین جراحان و متخصصان نورولوژی درمان نشده بود اما در اثر حجامت ظرف 28 روز از روی ویلچر بلند شد و با پای خودش از پله‌ها بالا رفت، توانست غذا بخورد و درست صحبت کند.» دکتر تجری تأکید می‌کند که اگر‌چه حجامت از سال 69 دوباره آزاد شده است اما طی سال‌های اخیر به دلیل مخالفت‌ها جو ناآرامی‌ علیه این روش درمانی ایجاد شده و عرصه را بر پزشکانی که در زمینه حجامت فعالیت می‌کنند تنگ کرده است. او می‌گوید اگر حمایت‌های رئیس‌جمهور که جزء مدافعان و طرفداران سرسخت حجامت است، نبود تا امروز بساط حجامت بر چیده شده بود. دكتر یعقوب زلكی‌قربان‌پور مدیر اجرایی حجامت در استان خوزستان و معاون پژوهشی مؤسسه تحقیقات حجامت در مناطق گرمسیری معتقد است: «در رابطه با مسأله حجامت، یك خلأ بزرگ اطلاعاتی وجود دارد و صحبت‌هایی هم كه در این مورد مطرح شده در حد اظهار نظرها و تصورات شخصی بوده است. این اظهار نظرها علی‌رغم این‌كه بر اثر حسن نیت اظهار شده‌، هیچ پایه و اساس علمی یا پژوهشی ندارند زیرا كه پایه و اساس علمی آن‌ها مستلزم انجام فعالیت پژوهشی و مقایسه با روش‌های مرسوم امروزه در این زمینه است، در صورتی كه تاكنون چنین بررسی‌ای در رابطه با این موضوع در كشور انجام نشده است.» دکتر تجری معاون درمان مؤسسه تحقیقات حجامت است که بیش از 2هزار عضو دارد و 2 هزار پزشکی که تحت پوشش این مرکز، در سرتاسر کشور به حجامت مردم می‌پردازند، هر سال برای دریافت آموزش‌های جدید، دور هم جمع می‌شوند. با این وجود پزشکان زیادی، حجامت را تهدیدی برای سلامت عمومی جامعه می‌دانند و نسبت به آن بدبینند و تا زمانی که پژوهش‌ها و مطالعات علمی قابل استنادی برای پشتیبانی از این شاخه طب سنتی انجام نشود، اختلاف نظرها همچنان ادامه خواهد داشت.

مشاهده نظرات این مشاوره

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: